عمل تعویض گلدان در بین تمام گیاهان آپارتمانی مشترک است و جهت سلامت گیاه باید به موقع انجام گیرد. به طور کلی با افزایش رشد گیاهان، ریشه ها نیز زیاد می شوند که در نتیجه درهم تنیده شده و امکان اختلال در رشد را به وجود می آورند و دریافت مواد مغذی مورد نیاز گیاه به اندازه کافی انجام نمی شود.
• بیرون زدن ریشه ها از زیر و سوراخ های گلدان
• عدم رشد یا رشد بسیار آهسته گیاهان بعد از گذشت مدت زمان طولانی
• ریزش اتفافی برگ، همچنین زرد و خشک شدن نوک آن ها
• خشک شدن زود هنگام خاک گلدان بعد از آبیاری
• بروز لکه های سفید روی سطح خاک که می تواند نشان دهنده کمبود مواد مغذی باشد
• ظهور برگ جدید که ظاهر و اندازه متفاوتی دارد (معمولاً کوچکتر و باریک تر از برگهای قبلی)
• عدم ثبات گیاه و خم شدن آن به اطراف
• آسیب دیدن گیاه و همچنین تحلیل رفتن خاک آن
✓ انتخاب خاک مناسب: یکی از مواردی که باید حتماً در هنگام تعویض گلدان هر گیاه زینتی به آن دقت داشته باشید انتخاب خاک مطلوب آن گیاه می باشد. گیاهان مختلف دارای نیاز خاکی متفاوتی هستند، اگر در انتخاب انواع خاک گل و گیاهان آپارتمانی دقت کافی نداشته باشید امکان از بین رفتن گیاه وجود دارد؛ به عنوان مثال خاک های سنگین مانع خروج آب از گلدان می گردد که در نتیجه آن پوسیدگی ریشه رخ می دهد، شما می توانید همواره خاک مناسب هر گیاه را از مراکز فروش تخصصی تهیه نمایید.
✓ انتخاب گلدان مناسب: هنگام انتخاب کردن گلدان رعایت یک سری نکات ضروری است، به عنوان مثال حتما توجه داشته باشید گلدانی که انتخاب می کنید باید از گلدان فعلی که گیاه در آن قرار دارد اندکی بزرگتر باشد، همچنین رنگ و مدل آن را با توجه به دکوراسیون محیط مد نظر خود را انتخاب نمایید. اگر گلدان بسیار بزرگ باشد گیاه بیشتر انرژی خود را صرف ریشه دهی می کند، همچنین نداشتن زهکش مناسب باعث می شود که آب درون خاک تجمع کند و پوسیدگی ریشه رخ دهد. قطر دهانه گلدان انتخابی باید مناسب با اندازه گیاه آپارتمانی باشد تا آبیاری به درستی انجام گیرد و هوای کافی به ریشه گیاه برسد.
انتهای گلدان را با مقداری سنگریزه یا پوشال برنج و همچنین تراشی چوب می توان پر کرد که زهکشی به درستی صورت گیرد و خاک به درون سوراخ نفوذ نکند.
✓ شستن گلدان: به طور کلی توصیه می شود که بعد از خرید گلدان جدید آن را بشویید و این عمل را هنگام تعویض نیز تکرار کنید، زیرا شستن گلدان باعث حذف آلودگی های باقی مانده از قبل می گردد. چنانچه در منزل گلدان قدیمی بلااستفاده دارید و قصد دارید از آن استفاده نمایید حتما آن را بشویید که میکروب ها حذف گردند.
1. یک روز قبل از آنکه گلدان را تعویض کنید گیاه را آبیاری نمایید تا به راحتی از گلدان جدا شود. عمل تعویض گلدان باید در جایی انجام گیرد که نور کم باشد. بهتر است هنگام انجام این عمل از دستکش استفاده نمایید. زهکش گلدان خود را چک نمایید اگر گلدان سوراخ نیست حتماً آن را از داخل رو به بیرون سوراخ کنید و سپس در انتهای گلدان مقداری سنگ ریزه، پوست برنج و یا خزه پر کنید عمل زهکشی باعث می شود که آب اضافی درون گلدان تجمع پیدا نکند و گیاه دچار پوسیدگی ریشه نشود.
2. سپس مقداری از خاک را که تهیه نموده و درون گلدان بریزید.
3. گل و گیاه آپارتمانی را از درون گلدان فعلی خود جدا نمایید و سپس به آرامی خاک های اطراف ریشه را کنار زده سپس ریشه هایی که آسیب دیده اند و یا اضافی هستند را قطع کنید.
4. گیاه را درون گلدان جدید قرار داده و سپس درون آن خاک بریزید، توجه کنید که گلدان را لبریز از خاک نکنید، 2 الی 3 سانتیمتر خاک از لبه گلدان فاصله داشته باشد تا برای آبیاری دچار مشکل نشود.
5. چنانچه گیاه نیاز به کود دارد آن را کود دهی کنید و در نهایت آبیاری نمایید، توجه داشته باشید آبیاری باید به گونه ای باشد که آب از زیر گلدان خارج شود.
بهترین زمانی که برای کاکتوس و ساکولنت ها باید تعویض گلدان صورت گیرد اوایل بهار یا اوایل پاییز است. بسته به نوع گیاه تعویض گلدان ممکن است متفاوت می باشد، به عنوان مثال بعضی از آنها که رشد کمی دارند نیاز به تعویض گلدان سالانه ندارند. توجه داشته باشید که برای تعویض گلدان کاکتوس و ساکولنت ها از خاک مخصوص این دسته از گیاهان آپارتمانی استفاده نمایید.
1. خاک کاکتوس یا ساکولنت را قبل از تعویض گلدان آبیاری کنید.
2. جهت خارج نمودن گیاه به گلدان ضربه وارد کنید اگر گیاه خارج نشد آن را بشکنید.
3. مراقب باشید که به ریشه آسیب وارد نگردد و ریشه های آسیب دیده را نیز جدا کنید.
4. بعد از تعویض گلدان کاکتوس و ساکولنت نباید آبیاری صورت گیرد، تا یک الی دو روز از انجام آبدهی خودداری کنید و یک هفته گیاه را در مجاورت نور مستقیم خورشید قرار ندهید.
زمانی که قصد تعویض گلدان دارید حتما چک کنید که گلدان فعلی برای گیاه کوچک باشد و گلدانی که انتخاب می کنید نسبت به گلدان فعلی بزرگتر باشد. از تعویض گلدانی که ۶ ماه قبل تعویض شده است خودداری کنید.
زمانی که تعویض گلدان گیاهان آپارتمانی را انجام می دهید دقت کنید که ریشه ها زیاد در معرض هوا قرار نگیرند زیرا احتمال اینکه به آنها شوک وارد شود وجود دارد.
چنانچه گیاه مد نظر شما دارای گل است تحت هیچ عنوان گلدان آن را تعویض نکنید اجازه دهید گل ها خزان کنند و بعد گلدان را عوض کنید.
حتماً قبل از انجام تعویض گلدان اطلاعات کافی راجع به گیاه خود کسب کنید، مثلاً اینکه گیاه مورد نظر شما به چه نوع خاکی نیاز دارد.
حتما گلدان انتخابی باید زهکش مناسب داشته باشد، عدم زهکشی گلدان سبب نابود شدن گیاه می گردد، همچنین زمانی که گلدان را آبیاری نمودید آب اضافی درون زیر گلدانی نیز باید تخلیه شود.
از آنجایی که گلدان های پلاستیکی دارای جلوه و رنگ های بیشتری هستند لذا هماهنگی آن با دکوراسیون راحت تر می باشد در عوض به راحتی جابه جایی جریان هوا و آب در گلدان های سفالی صورت می گیرد.
بعضی از گیاهان مانند اسپاتی فیلوم جهت اینکه به گلدهی برسند لازم است رشد ریشه های آنها متوقف شود و اگر شما آن را به گلدان بزرگتر انتقال دهید رشد ریشه شروع می شود و گیاه به گلدهی نمی رسد.
